Rezerwat przyrody Biała Woda – rezerwat przyrody w województwie małopolskim, w miejscowości Jaworki na terenie Pienin w ich części zwanej Małymi Pieninami, utworzony w 1963 r. Jest to jeden z najładniejszych wąwozów Pienin, znakomicie nadający się do spacerów i doskonale przygotowany turystycznie; wygodna droga (zamknięta dla ruchu pojazdów), ławeczki, mostki, tablice informacyjne. Jest to również trasa dla turystyki rowerowej.



Rezerwat Biała Woda ma powierzchnię 27,83 ha i podlega zarządowi Nadleśnictwa Krościenko. Rezerwat, składający się z 4 oddzielnych, blisko siebie położonych fragmentów, położony jest w dolinie potoku Biała Woda oraz jego dopływu Brysztańskiego Potoku. Fragmenty rezerwatu oddzielone są od siebie pastwiskami i polami uprawnymi. Celem jego utworzenia była ochrona cennego i pięknego krajobrazu, licznych elementów przyrody nieożywionej (skały wapienne i turnie, kamieniste koryto potoku z kaskadami) oraz interesującej flory naskalnych roślin wapieniolubnych i innych rzadkich roślin. Rezerwat ma bardzo ciekawą budowę geologiczną z przewagą skał wapiennych z okresu jury i kredy, tworzących urozmaicone formy przestrzenne.

Przed utworzeniem rezerwatu teren wąwozu był wykorzystywany gospodarczo. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają czasów Bolesława Chrobrego. Od drugiej połowy XIV wieku przybyli tu Wołosi, którzy przynieśli z sobą kulturę pasterską, a następnie zaczęli się osadzać na dolinach. Powstała wieś Biała Woda zamieszkiwana przez Rusinów, którzy utrzymywali się z wypasu zwierząt, uprawy roli i drobnego rzemiosła (specjalizowali się w naprawie potłuczonych glinianych garnków, które po sklejeniu wzmacniali drutem). Zaludnienie wzrastało, karczowano lasy, na początku XIX wieku wieś była już silnie przeludniona, pola uprawne bardzo rozdrobnione, lasy utrzymały się tylko na bardzo stromych i skalistych terenach. Po II wojnie światowej w ramach akcji „Wisła” w 1947 r. wysiedlono Rusinów, a zabudowania spalono. Widoczne są jeszcze na terenie rezerwatu resztki fundamentów i zdziczałe drzewka owocowe. Na przejętych przez państwo terenach wsi rozwijano pasterstwo (wypas owiec). Z dawną wsią Biała Woda związane są liczne legendy.



Szlaki rowerowe
– zielony z Jaworek przez rezerwat Biała Woda. Za Kociubylską Skałą skręcamy w lewo (przez potok) na północ, opuszczając żółty szlak pieszy, który stromym podejściem kieruje się na wprost ku przełęczy Rozdziela. Powyżej rozdroża znajduje się bacówka. Po przejechaniu ok. 500 metrów szlak opuszcza główną drogę (skręcamy w prawo) kierując się na południowy wschód. W tym miejscu (słabe oznakowanie) mamy do wyboru dwie drogi (które i tak po kilkudziesięciu metrach znów się spotykają). Szlak od tego momentu staje się dosyć stromy i gliniasty. Po opuszczeniu lasu ścieżka skręca w lewo (brak wyraźnej drogi) prowadząc łąkami ku przełęczy Rozdziela, gdzie znajduje się turystyczne przejście graniczne Jaworki – Litmanowa. Dalej szlak prowadzi przez Szczob na Przełęcz Gromadzką w Beskidzie Sądeckim.
(źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Bia%C5%82a_Woda)